Yüzeyi koruyan ve dekoratif görüntü kazandıran veya örtücü bir katman oluşturan pigmentleri içeren, ince katlar halinde yüzeye sürülen sıvı ya da toz ürüne “boya” denir. Boyaların içerdikleri kimyasal maddeler 4 ana gruba ayrılabilir: Bağlayıcılar, çözücüler, pigment ve dolgu maddeleri, katkı maddeleri.
1- Bağlayıcılar: Boyaya koruma, yapışma, sertlik, esneklik, fiziksel ve kimyasal direnç özelliklerini veren kimyasal maddelerdir.
2- Çözücüler: Boyanın uçucu kısmını oluşturan kimyasal maddelerdir. Boyaya, üretim sırasında akışkanlık ve uygulamada kolaylık sağlamak amacıyla kullanılırlar.
3- Pigment ve extendeler (dolgu maddeleri): Boyaya rengini verir ve örtücülük özelliği kazandırır.
4- Katkı maddeleri: Boyanın bazı özelliklerini iyileştirmek ve istenmeyen olumsuz değişmeleri önlemek için kullanılır. Örneğin ısıtıcılar, çökme önleyiciler, kalınlaştırıcılar, küflenme önleyiciler, UV ışınlarına dayanım sağlayanlar vb.
BOYA ÇEŞİTLERİ
Boyaları kullanım yerlerine ya da çözücülerine göre sınıflandırmak mümkündür.
Kullanım yerlerine göre:
1- İç cephede ve duvar yüzeylerinde kullanılan boyalar.
2- Dış cephede ve duvar yüzeylerinde kullanılan boyalar.
3- Ahşap yüzeylerde kullanılan boyalar.
4- Metal yüzeylerde kullanılan boyalar.
Çözücülerine göre:
1- Su bazlı boyalar.
2- Solvent bazlı boyalar. (sentetik esaslı)
İÇ CEPHE BOYALARI
Tüm boyalar yapılarında bulunan bağlayıcıların tipiyle adlandırılırlar. Örneğin akrilik esaslı boyanın bağlayıcısı akrilik iken, sentetik esaslı boyanın bağlayıcısı ise alkiddir.
İç cephe duvar yüzeyleri için geliştirilen boyalarda tercih, öncelikle boyanın çözücüsüne göre yapılmalıdır. Su bazlı boyalar ile sentetik esaslı boyaların, özellikleri ve performansları açısından farklılıkları mevcuttur. Su bazlı boyaların nefes alma özellikleri olmasına karşın, sentetik esaslı (saten vb.) boyalarda bu özellik yoktur. Bununla beraber su bazlı boyalar duvarda oluşan alkali etkiye (nem ile birlikte) çok daha dirençlidirler. Sentetik esaslı boyaların silinme dirençleri su bazlı boyalara göre çok daha yüksektir. Ancak bu tip boyaların sararma riski mevcuttur. Sentetik ve su bazlı tercihi yapıldıktan sonra görüntü tercihi ortaya çıkacaktır. Bu da su bazlı boyalarda; mat ve yarı mat, sentetik esaslı boyalarda ise mat, yarı mat (saten) ve parlak olarak karşımıza çıkar.
Su bazlı boyalarda mat görüntüde olanlar genel olarak PVA esaslı, akrilik kopolimer esaslı veya akrilik esaslı olarak birbirinden ayrılırlar.
Parlak sentetik boyaların ise, ışığı aşırı yansıtmaları nedeniyle duvarda kullanılmaları çok yaygın değildir. Genel olarak ahşap kapı, pencere ve metallerde uygun astarlar ile kullanılmaktadırlar. Tüm boyalarda istenileni elde etmek için yüzey mutlaka boyaya hazırlanmalı ve astar kullanılmalıdır.
DIŞ CEPHE BOYALARI
Dış cephede boya ve kaplamalar kullanılabilir. Boyalar, ince ve pürüzlü bir doku bırakırken, kaplamalar daha grenli bir doku oluşturur. Dış cephede kullanılan boya ve kaplamalarda, su ve solvent bazlı ve silikonlu olmak üzere üç çeşittir. Dış cephede kullanılan ve neme karşı yüksek dirençli olan silikonlu boyalar ise, yüzeye tutunmalarını sağlayan bağlayıcılarının silikon içermesinden dolayı bu şekilde adlandırılmışlardır.
AHŞAP YÜZEYLER
Ahşabın birçok düşmanı vardır. Bunlar ağaç kurtları, mantarlar ve güneştir. Bu etkenlere karşı ahşabın korunabilmesi, mantar ve ağaç kurtlarına karşı etkili yapıda zehir ihtiva eden, fakat insan sağlığına zararsız tahta koruyucuları ile mümkündür. Bu ürünler, yapılarındaki zehir sayesinde ahşapları korurken, içerdiği bağlayıcı sayesinde ahşabın su emmesini engeller.
KALİTELİ BOYA NASIL OLMALIDIR?
Kaliteli bir boyada aranan özellikler şöyle sıralanabilir:
1- Örtücülük. (kapatıcılık, 2 katta iş bitirme)
2- Kolay uygulanabilir olması (fırça, rulo veya mala ile iyi sonuç vermesi)l Fiziksel etkilere dayanıklı olması. (sürtünme, çizilme, silinme vb.)
3- Kimyasal etkilere dayanıklı olması (sabun, yağ, deterjan vb.)l Atmosferik şartlara ve özel şartlara dayanıklı olması. (soğuk, sıcak, yağmur, güneş vb.)
4-Dekoratif olması. (renk, parlaklık, matlık vb.)